“Zzp’ers zijn ondernemers die zelf bepalen tegen welk tarief ze werk aannemen. Minimumtarieven in cao’s voor zzp’ers verhinderen dat. Tariefafspraken verminderen de concurrentie tussen ondernemers. Daarom mogen cao-partijen geen collectieve tariefafspraken maken voor zzp’ers.” Dat schrijft de Autoriteit Consument & Markt in een vandaag verschenen leidraad.
Het groeiend aantal zzp’ers is volgens de ACM belangrijk voor de flexibele arbeidsmarkt. “Maar er zijn ook zorgen over het inkomen en de sociale zekerheid van zzp’ers. Het gaat dan bijvoorbeeld om het gebrek aan sociale bescherming, zoals een inkomen bij arbeidsongeschiktheid, werkloosheid en pensioen. Eén van de voorgestelde oplossingen is het vastleggen van minimumtarieven in cao’s voor zzp’ers.” Dat mag volgens de ACM meestal niet. “Prijsafspraken tussen ondernemers vallen onder het kartelverbod.”
De ACM legt dit in haar leidraad verder uit: “Een kartel is een verboden afspraak tussen ondernemingen, of besluit van hun vertegenwoordigers, om niet met elkaar te concurreren. Het kartelverbod is gericht op ondernemingen. Zzp’ers die zelfstandig economische activiteiten verrichten, zijn in de regel ondernemingen. Ook tariefafspraken voor zzp’ers in een cao vallen daarom onder het kartelverbod. Zulke afspraken zijn namelijk nadelig voor de concurrentie, en voor consumenten.”
CAO uitzondering, maar leidt tot schijnzelfstandigheid
Tariefafspraken die gemaakt worden in een CAO vallen niet onder het kartelverbod, mits het gaat om zzp’ers die in dezelfde werksituatie zitten als werknemers. De ACM noemt deze groep echter dan wel weer ‘schijnzelfstandigen’ die “minder vrijheid dan zzp’ers om te bepalen waar, wanneer en hoe ze hun werk doen.” Op die manier raken zelfstandigen dan van de regen in de drup.
Bijna alle partijen willen ruimte voor collectief onderhandelen
Vrijwel alle politieke partijen willen dat er meer ruimte gecreëerd wordt dat zelfstandigen collectief kunnen onderhandelen over hun tarief. Althans in de kwetsbare sectoren.
Alle deelnemende partijen aan het ZZPKieskompas geven aan het “eens” of “zeer eens” te zijn op de stelling uit “In kwetsbare sectoren moeten ZZP’ers de gelegenheid hebben om collectief over hun tarief te onderhandelen“. Alleen de VVD staat hier ‘neutraal’ in, maar is dus ook niet tegen.
Duidelijk is wel dit waarschijnlijk een aanpassing van de wetgeving vraagt. De uitspraken van de ACM bevestigen dat.
Overigens zijn alleen de SP, PvdA en Denk voorstander van een algemeen minimumtarief voor zzp’ers.
Op de themapagina ‘minimumtarief’ van ZZPkiest (zie hier) staan de visies van politieke partijen over dit onderwerp verder uitgewerkt.
De leidraad van het ACM over de concurrentieregels voor zzp’ers is hier te vinden.
