De zzp-standpunten van partijen blijken belangrijk, maar niet doorslaggevend geweest te zijn bij het stemgedrag van zelfstandig professionals.
Een derde van alle zelfstandig professionals heeft gisteren op de VVD gestemd. Anders dan de in de landelijke uitslag wint de partij onder deze kiezersgroep wel ruim van alle andere partijen. Dat blijkt uit het ZZPkiest.NU stemmersonderzoek (*). De liberalen doen het met 33,4% van de stemmen beter dan in 2017. Toen haalde de partij 27,1% van de zp-stemmen binnen waarmee het ook in 2017 de meest populaire partij was.
Volt – de partij met radicale ideeën rond verandering van het fiscaal en sociaal stelsel maar zonder duidelijk zzp-standpunt, mag zich de runner-up partij noemen, met 11,9%. Direct daarna komen NSC (11,1%) en de PvdA/GL (10,8%). D66, in 2017 nog nummer twee met 22,8%, komt nu op nummer 4 met 9,5%. Ook het CDA valt fors terug en komt niet boven de 1% uit (2017: 5,1%). PVV, landelijk koploper, haalt 6% van de zp-stemmen binnen (2017: 6,8%).
De zp’ers hebben de weg naar de BBB niet weten te vinden (1,2%). Andere nieuwkomers aan de rechterkant, met vaak een pro-ondernemersgeluid, komen niet boven de 3% uit (FvD: 2,1%, JA21: 2,2% en BV NL: 2,4%).
ZZP-dossiers: belangrijk maar niet doorslaggevend
Op de vraag hoe bepalend de zzp-standpunten van een partij zijn voor het maken van een definitieve keuze geven de respondenten het cijfer 6,3 (op een schaal van 1 tot 10).
Voor VVD stemmers wegen de zzp-standpunten zwaarder dan van de gemiddelde overige stemmers: 7,1. Dat is het hoogste cijfer van alle grote partijen. Voor PvdA/GL stemmers ligt dat duidelijk anders. Ze scoren hier een 3,4. Zelfstandigen die op de PvdA/GL gestemd hebben, zijn het in meerderheid overigens niet eens met de zzp-standpunten van hun eigen partij. NSC en PVV stemmers zitten met een 6,2 net onder het gemiddelde, D66/Volt stemmers geven een 5,8 op deze vraag.
Wet DBA
Waar de zelfstandige professionals het, los van hun politieke voorkeuren, over eens zijn is waar de regelgeving rond het wel of niet kunnen inhuren van zzp’ers naar toe moet. 76% vindt dat ondernemerscriteria vastgelegd moeten worden in de wet. Wie daaraan voldoet moet in vrijheid kunnen ondernemen en ingehuurd worden, vindt dus driekwart van alle respondenten. Ook 64% van de PvdA/GL stemmers staat achter dit VVD standpunt (Volt/D66: 71%, NSC 74%, PVV: 86%).
Het CDA standpunt (de wet VBAR) krijgt de steun van 13,7% van de zp’ers. Het NSC idee (bepalen wel/niet kunnen inhuren van zzp laten afhangen van lengte tarief, aantal uur per week plus hoogte tarief) wordt door 9% als het beste idee gezien. Het PvdA/GL standpunten (geen inzet van zzp op functies die ook door werknemers gedaan worden) krijgt nauwelijks steun, ook niet onder de eigen achterban.
De uitgesproken mening van de VVD over dit onderwerp en de recente weerstand tegen de door CDA minister Van Gennip ingediende Wet VBAR, zal ongetwijfeld een belangrijke rol gespeeld hebben in de populariteit van de partij. En van het verlies van D66 ten opzichte van 2017. Toen was de partij flink zichtbaar in haar oppositie tegen de de Wet DBA. De aflopen jaren waren de sociaal liberalen zoekende naar hun positie in dit dossier.
ZP’ers zijn overigens in meerderheid wel voorstander van een tweede element van de concept Wet VBAR. 68% is er voorstander van dat zzp’ers die een uurtarief hebben van onder de 32 euro makkelijk hun rechten als werknemer kunnen opeisen. De steun voorstel is (onder de grotere partijen) het minste onder PVV kiezers. Maar ook zij steunen in meerderheid (55%) dit idee.
Gigs of interim
Het verschil in stemgedrag tussen de twee hoofdgroepen zp’ers is opvallend. De groep die vooral wat langere opdrachten doet bij 1 of 2 opdrachtgevers, ook wel de zelfstandig interim professionals genoemd, stemt nog vaker op de VVD (40,3%), NSC (13,1%) of PVV (8,4%).
Volt en D66 (met respectievelijk 17,3% en 13,6%) doen het juist relatief veel beter onder de zp’ers die het vooral moet hebben van kortere (freelance/gig) opdrachten. Dat zal deels te verklaren zijn door de branches en type werk dat zich meer leent voor kortere opdrachten. Maar ook onder deze groep is de VVD (26,4%) de populairste partij.
AOV
Een ander belangrijk onderwerp voor zelfstandigen is de arbeidsongeschiktheidsverzekering. 41% vindt het een goed idee als er een collectieve, publieke verzekering komt, mits er een opt-out regeling is voor wie al een andere verzekering heeft. 38% vindt dat de overheid zich helemaal niet met dit onderwerp moet bezig houden. 17% is voor een collectieve voorziening die voor alle werkenden gelijk is.
(*) : ZZPkiest.NU en het stemmersonderzoek is een initiatief van ZiPconomy en Qommunity en werd mogelijk gemaakt door Flextender. Aan het onderzoek hebben 1.534 zelfstandig professionals meegedaan. Dit is de groep zzp’ers ‘eigen arbeid’ die diensten levert aan organisaties. Ze zijn veelal hoger opgeleid. Analyse van de achtergrondvragen aan deze respondenten maakt duidelijk dat de resultaten als representatief gezien kunnen worden voor de gehele groep. De groep zzp’ers die producten verkopen en de groep zzp’ers die diensten leveren aan particulieren (samen de helft van de 1,2 miljoen zzp’ers) zijn niet in deze resultaten opgenomen (vanwege een te lage respons uit die groepen).
