Tweede Kamerleden zijn verdeeld over het belang van een opt-out bij de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (aov) voor zelfstandigen. Partijen als VVD, PVV, Forum voor Democratie (FVD) en CDA vinden zo’n mogelijkheid voor zelfstandigen om een alternatief te regelen belangrijk, maar GroenLinks en PvdA zijn er juist tegen.
Voor bijvoorbeeld de VVD is ‘keuzevrijheid in de vorm van een opt-out noodzakelijk’. Dat zei Tweede Kamerlid Bart Smals dinsdagavond tijdens het plenaire debat Pakket maatregelen voor hervorming arbeidsmarkt.
Opt-out als voorwaarde
Volgens Smals is het een voorwaarde voor draagvlak onder zelfstandigen. Hij verwijst daarbij naar een onderzoek van de Vereniging Zelfstandigen Nederland (VZN) en de petitie van De Werkvereniging. Hij wil weten of de minister bezig is met de voorbereidingen van zo’n opt-out. “Kan de minister toezeggen dat de opt-out zo wordt ingericht dat bijvoorbeeld de huidige broodfondsen zich kunnen ontwikkelen in die richting, zodat deze als volwaardig alternatief kunnen gelden voor de aov van het UWV?”
VVD Kamerlid @bsmals wijst op weerstand onder zelfstandigen over AOV. Maar pleit wel voor mogelijkheid opt-out en vraagt zich af of zelfstandigen met personeel niet toch buiten de regeling kunnen blijven vallen #SZWdebat
— Hugo-Jan Ruts (@hugojanruts) May 30, 2023
Verder heeft hij kritiek op het feit dat ‘ook de bakker op de hoek’ – met personeel – straks onder de verplichte aov valt, terwijl dit niet in het regeerakkoord stond.
Het huidige aov-plan
Minister Karien van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) presenteerde in april haar plan voor de verplichte aov voor zelfstandigen. Deze aov is een afspraak uit het pensioenakkoord en onderdeel van het regeerakkoord met meerdere doelen. Zo wil het kabinet zorgen dat minder zelfstandigen in de bijstand terechtkomen als ze arbeidsongeschikt raken. Volgens de minister is dat zowel goed voor de zelfstandig ondernemers, als de maatschappij als geheel. Iedereen betaalt tenslotte mee aan de bijstand. Ook hoopt ze met de verplichte aov de verschillen te verkleinen tussen zelfstandigen en werknemers.
Het kabinet onderzoekt nog of een ‘opt-out’ mogelijk is. Dat betekent dat zelfstandigen kunnen kiezen om in plaats van deze verzekering een private verzekering af te sluiten. Het alternatief moet minstens dezelfde dekking en premie hebben als de publieke verzekering, schrijft Van Gennip. Daarnaast wil ze dat zelfstandigen met zo’n private verzekering een zogenaamde ‘stabiliteitsbijdrage’ betalen aan het collectief.
GroenLinks, PvdA en D66 zijn tegen de opt-out
Romke de Jong (D66) ziet zo’n opt-outregeling niet zitten. Hij is bang dat de regeling te duur wordt als er te veel uitzonderingen zijn.
Opvallend genoeg vraagt @RomkeDeJong D66 zich af hoe opt-out zich verhoudt tot solidariteit en feit dat dan mogelijk juist mensen met weinig risico’s niet mee doen #szwdebat
— Hugo-Jan Ruts (@hugojanruts) May 30, 2023
Tom van der Lee (GroenLinks) benadrukt dat GroenLinks, PvdA en D66 juist tegen de opt-out zijn. Volgens Van der Lee stond zo’n uitzondering niet omschreven in het regeerakkoord. Hij leest voor uit het regeerakkoord: “‘Er komt een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle zelfstandigen, die zo wordt vormgegeven dat oneerlijke concurrentie en te grote inkomensrisico’s voor individuen worden voorkomen.’ Hoe kan er een opt-out zijn binnen deze afspraak?”
Zijn collega Senna Maatoug zegt in een podcast met ZiPconomy dat een aparte regeling voor zelfstandigen nu een tussenstap moet zijn richting een stelsel voor iedereen.
Barbara Kathmann (PvdA) wil weten waarom de opt-out zo belangrijk is voor de VVD. Is dat omdat zzp’ers vrezen dat de verzekering van de overheid te duur is? Volgens Smals draait het om keuzevrijheid, niet om kosten: “De VVD is een partij van liberalen. Daarom is die opt-out belangrijk, zodat mensen een eigen keuze kunnen maken.”
- Lees ook : Van Gennip praat met zzp’ers over de AOV. “Houd rekening met onze verschillende situaties.”
‘Heel lastig’ zonder verzekeraar
Léon de Jong van de PVV sluit zich aan bij de VVD. “Er moet minimaal een opt-out zijn voor alle zelfstandigen die het op een andere manier geregeld hebben”, zegt hij. “Dat mag geen wassen neus blijken. Hij mag niet zo zijn dichtgetimmerd dat zzp’ers worden gedwongen zich te verzekeren volgens de plannen van het kabinet.”
Smals (VVD) is dat met hem eens. Hij benadrukt wel dat een alternatieve verzekering ‘minimaal gelijkwaardig’ moet zijn aan wat er aangeboden wordt door het UWV. Pepijn van Houwelingen (FVD) vraagt nog of een broodfonds dat kan zijn. Smals hoopt van wel, maar denkt ook dat het ‘heel lastig wordt om er geen verzekeraar bij te betrekken’.
CDA wil meer weten
Hilde Palland van het CDA is in principe voor een opt-out, maar wil wel meer onderzoek naar de gevolgen. “Hoe werkt het precies? Hoe zit het met de gedragseffecten daarbij? Hou je voldoende massa over om het betaalbaar en toegankelijk te houden?”
Zij kan zich een opt-outregeling ‘heel goed voorstellen’ voor zelfstandigen die meer willen betalen voor een betere dekking. Zij wil ook nog onderzoeken of er een mogelijkheid is voor een uitzondering van de agrarische sector. Die stond in een eerder plan van de Stichting van de Arbeid. Minister Van Gennip heeft deze uitzondering juist uit het huidige voorstel gehaald omdat “de uitvoering van de verzekering compliceert”. Smals wil liever een opt-out ‘op basis van het product dat aangeboden wordt’, in plaats van per sector.
Het CDA laat ook maar even weten dat ze een opt-out wel zien zitten. “In eerder plan was uitzonderen voor agrarische sector. Die uitzondering zit er niet meer in. Kan een hele sector onder de opt=out vallen” wil @Hilde_PM weten? Mss om alvast een BBB debatpuntje te benoemen…
— Hugo-Jan Ruts (@hugojanruts) May 30, 2023
Vervolg
Morgen praat de Tweede Kamer verder over het pakket maatregelen voor de hervorming van de arbeidsmarkt. Minister Van Gennip (Sociale Zaken) geeft dan antwoorden op de vragen van Kamerleden.
Verder is er volgende week woensdag een speciaal commissiedebat over de plannen rondom zzp’ers. Volg ZiPconomy voor het laatste nieuws en verslag van de belangrijkste ontwikkelingen.
