Experimenten met zzp-verzekeringen moeten de patstelling rond het wel of niet verplicht stellen van die verzekeringen doorbereken. Dat bepleit Maarten Camps, directeur generaal van het ministerie van Economische Zaken, in zijn nieuwjaarsartikel in economenblad Economisch Statistische Berichten (ESB). Complexe thema’s moeten met durf worden benaderd, zo luidt de kern van zijn gehele betoog.
De discussie rond sociale verzekeringen zit volgens Camps muurvast. “De wil om deze problematiek op te lossen is groot. De praktische moeilijkheid is echter dat we niet weten welke werkenden afhankelijk zijn en welke juist zelfredzaam. Deze vraag krijgt vooral aandacht bij de zelfstandigen. Sommigen stellen voor om simpelweg alle zelfstandigen te verplichten zich te verzekeren. Anderen vinden dat veel te ver gaan. Het gevolg is een patstelling. Die patstelling zou doorbroken kunnen worden door, al lerend, beter inzicht te krijgen in hoe afhankelijke zelfstandigen kunnen worden herkend. Maar dan moeten we wel durven te experimenteren. De kernvraag is dan: waar ligt de grens tussen de afhankelijke en de zelfredzame zelfstandige?”
Experiment met opt-out of via sectoren
Camps denkt aan bijvoorbeeld aan een verplichte AOV verzekering, maar met een opt-out mogelijkheid boven een bepaald inkomensniveau. Om zo te zien wat de behoefte aan die een opt-out is en wat een de juiste inkomensgrens dan is. Of om anders te starten met een bepaalde sector, bijvoorbeeld de bouw.
Met dergelijke experimenten wil Camps inzicht verkrijgen om wat nu precies de individuele voorkeuren zijn van zelfstandigen. “Als we verzekeringen beter kunnen laten aansluiten bij de persoonlijke omstandigheden en voorkeuren van zelfstandigen, dan moet het ook mogelijk zijn om hetzelfde te realiseren bij werknemers.”
Veel partijen pleiten voor verplicht stelsel
Mies Westerveld, hoogleraar Sociaal Verzekeringsrecht aan de UvA, bepleitte hier op ZiPconomy onlangs dat de overheid haar verantwoordelijkheid moet nemen rond het grote aantal onderverzekerde zzp’ers, waarbij ook zij pleit voor eigen keuzemomenten.
In veel verkiezingsprogramma’s pleiten politieke partijen overigens voor een collectief stelsel van arbeidsongeschiktheid waar ook zelfstandigen verplicht aan mee moeten doen. Geen van die partijen maken daarbij overigens het bovenstaand onderscheid tussen afhankelijke en de zelfredzame zelfstandige. Partijen aan de linkerkant van het politiek spectrum zijn vaak geen voorstander van een opt-out regeling vaak omdat dat volgens hen de solidariteitsgedachte en draagkracht onder het stelsel ondermijnd.
